Dieta sokowa – na czym polega? Efekty, wady i zalety

Diety sokowe zyskują coraz większą popularność. Próbują ich zwłaszcza osoby z nadwagą, które przyciąga obietnica szybkiej utraty nadprogramowych kilogramów. Inni stosują dietę sokową jako detoks organizmu i zapewniają, że poprawia ich samopoczucie oraz stan zdrowia. Jednak czy rzeczywiście opieranie jadłospisu wyłącznie na sokach przez kilka dni w roku jest zdrowe, a utrata wagi trwała? Sprawdź, na czym polega dieta sokowa i jakie są jej efekty.

Na czym polega dieta sokowa?

Dieta sokowa to dieta oczyszczająca, która opiera się na spożywaniu wyłącznie soków z owoców i warzyw przez maksymalnie 7 dni. W tym czasie wykluczane są z jadłospisu tłuszcze, węglowodany złożone i białko, dlatego tego typu sposób żywienia nie powinien trwać zbyt długo. 

Do rozpoczęcia detoksu sokowego wystarczy wyciskarka lub blender. Przy samodzielnym przygotowywaniu soków należy pamiętać o dokładnym myciu warzyw i owoców. Warto również pozyskiwać je z organicznych źródeł, aby uniknąć przeniknięcia do organizmu szkodliwych substancji pochodzących z oprysków lub chemicznych nawozów. Niektóre firmy dostarczają gotowe soki (najczęściej typu cold press), co ułatwia przeprowadzenie detoksu.  

Częstym dodatkiem w posiłkach podczas diety sokowej warzywnej mogą być również przyprawy, takie jak np. gałka muszkatołowa, kurkuma, kminek czy mięta. Ich głównym zadaniem jest dodatkowe pobudzenie metabolizmu.

Posiłki na diecie sokowej

Na diecie sokowej spożywa się przeważnie 5 soków dziennie, które zastępują normalne posiłki. Kuracja sokowa charakteryzuje się niską ilością kalorii i prawie zawsze jest wegetariańska lub wegańska, chociaż zdarzają się przepisy na soki lub smoothie zawierające miód czy jogurt naturalny. 

Dzięki płynnej konsystencji pokarmów znacznie przyspiesza przemiana materii, co korzystnie wpływa na pozbycie się złogów i szkodliwych substancji. Ponadto płynna konsystencja posiłków wspomaga proces przenikania do organizmu składników odżywczych.

W celu ograniczenia ryzyka niedoborów warto wybierać diety oparte na różnych sokach owocowo-warzywnych. Monodiety, czyli jadłospisy zawierające jeden składnik np. wyłącznie sok jabłkowy, są znacznie większym obciążeniem dla organizmu. 

Jednak należy mieć świadomość, że w procesie wyciskania soków owoce i warzywa tracą dużą część wartości odżywczych. Obrońcy diet sokowych twierdzą, że dostarczają one znacznie większej ilości witamin i minerałów niż standardowe jadłospisy. W rzeczywistości większość korzystnych związków zawierają stałe części owoców i warzyw, które w procesie przetwarzania na sok zostają usunięte. Rozwiązaniem może być tworzenie smoothies za pomocą blendera. 

Dodatkowo witaminy A, D, E i K są przyswajane przez organizm jedynie w obecności tłuszczów, których niestety w diecie owocowo-warzywnej brakuje.    

Jak przebiega oczyszczenie organizmu za pomocą diety sokowej?

Na kilka dni przed rozpoczęciem diety odchudzającej sokowej warto stopniowo wykluczać przetworzone produkty, kawę, herbatę, słodycze, mięso, pieczywo i alkohol. Pomoże to organizmowi uniknąć szoku, który często towarzyszy nagłemu przejściu na dietę opartą wyłącznie na sokach.

Detoks sokowy powinien trwać maksymalnie tydzień czasu, jednak w praktyce jest to zazwyczaj około 3-4 dni. W tym okresie należy spożywać tylko soki owocowo-warzywne zamiast posiłków. W większości diet sokowych soki owocowe przeznaczone są na pierwszą połowę dnia, a warzywne na drugą. 

Należy również zrezygnować z napojów takich jak kawa i czarna herbata. Wbrew pozorom podczas diety sokowej nie pijemy soków cały dzień bez przerwy. Zachowane są odstępy czasowe między posiłkami takie same, jak przy standardowych dietach, czyli 3-4 godziny. 

Co jeść po zakończeniu diety sokowej?

Po zakończeniu diety sokowej najlepiej wprowadzać stałe pokarmy powoli, zaczynając od gotowanych warzyw w stałej formie. Kolejnego dnia można dodać pieczywo, nabiał i jajka. Dopiero trzeciego dnia po zakończeniu detoksu sokowego w posiłkach może pojawić się lekkostrawne mięso i ryby. Jednak nawet ostrożne wyjście z diety niekoniecznie chroni przed efektem jojo. 

Jakie efekty daje dieta sokowa?

Twórcy diet sokowych i firmy cateringowe zachwalają efekty, takie jak oczyszczanie organizmu czy szybką utratę wagi w kilka dni. Jednak wykluczanie z jadłospisu całych grup produktów spożywczych nie jest uznawane za zdrowy, a tym bardziej skuteczny, sposób odchudzania. 

Warto pamiętać, że dieta sokowa oczyszczająca ma swoje minusy, dlatego osoby cierpiące na różnego rodzaju schorzenia powinny zawsze skonsultować chęć rozpoczęcia detoksu z lekarzem.  

Zalety diety sokowej

Wśród pozytywnych efektów diety sokowej rzeczywiście można wymienić spadek kilogramów. Jednak zazwyczaj jest to wyłącznie woda i zalegające w jelitach resztki pokarmu, które płynne posiłki w krótkim czasie “wymiatają”. Dlatego nietrudno o powrót zgubionych kilogramów z nawiązką krótko po zakończeniu detoksu. 

Osoby stosujące dietę sokową w celu detoksykacji organizmu przyznają, że uzyskują dzięki niej zastrzyk energii i lepsze samopoczucie. Poprawie ulega również stan cery i zmniejszają się kłopoty z zasypianiem. 

W rzeczywistości brakuje badań potwierdzających istnienie zjawiska “detoksykacji”, ponieważ zdrowy organizm jest w stanie samodzielnie pozbywać się toksyn. Służy temu m.in. praca wątroby i nerek.

Krótki epizod diety sokowej może również pomóc w późniejszym komponowaniu posiłków z udziałem warzyw i owoców. W codziennym żywieniu należy spożywać pięć porcji tych produktów dziennie, o czym wiele osób zapomina. Dodatkowo poznanie przepisów na smaczne soki owocowo-warzywne przyda się zwłaszcza tym, którzy nie lubią warzyw w tradycyjnej formie.   

Wady diety sokowej

Niestety negatywnych skutków diety sokowej jest więcej niż pozytywnych. Jednym z nich jest wysokie prawdopodobieństwo efektu jojo, który może łatwo zniechęcić do kolejnych starań o utratę nadprogramowych kilogramów. 

Pomimo dużej zawartości błonnika i oczyszczającego wpływu na jelita, przy dłuższym stosowaniu dieta sokowa prowadzi do spowolnienia metabolizmu lub jego rozregulowania. Częstym efektem spożywania wyłącznie owoców i warzyw jest również próchnica zębów.   

Ponadto detoks może prowadzić do osłabienia, bólów głowy, a w skrajnych przypadkach stanu hipoglikemii. Duża zawartość owoców wpływa na wzrost stężenia glukozy we krwi, a tym samym powoduje szybkie uczucie głodu. 

Nagłe obniżenie dziennej podaży kalorii sprzyja także problemom z koncentracją i rozdrażnieniu. Wbrew obietnicom zwolenników diety sokowej, zamiast “zastrzyku energii” większość osób w pierwszych dniach odczuwa dotkliwe zmęczenie. Dodatkowo podczas detoksu sokowego nie wolno uprawiać sportu ani wykonywać ciężkiej pracy fizycznej.  

Tak naprawdę to, jakie efekty dieta sokowa przyniesie organizmowi po zakończonej kuracji, zależy w dużej mierze od spożywanych pokarmów na co dzień.  

Dieta sokowa – przeciwwskazania

Ze względu na ryzyko hipoglikemii dieta sokowa nie jest zalecana osobom chorym na cukrzycę. Nie powinny stosować jej również kobiety w okresie ciąży, karmienia piersią, osoby starsze czy młodzież poniżej 16. roku życia. Niska podaż kalorii i węglowodanów złożonych podczas diety sokowej nie jest także przeznaczona dla sportowców czy pracowników fizycznych. 

Wśród chorób będących przeciwwskazaniem do stosowania detoksu sokowego poza cukrzycą można wymienić również:

• anemię,
• niewydolność nerek,
• nadczynność tarczycy, 
• choroby wątroby,
• problemy z układem krążenia (np. nadciśnienie tętnicze),
• nietolerancje pokarmowe.

Dieta sokowa – podsumowanie

Jeśli myślisz o przejściu na dietę sokową w celu zrzucenia kilku nadprogramowych kilogramów w krótkim czasie, to lepiej wybierz inny sposób. Detoks oparty na sokach nie powoduje trwałego chudnięcia i nie jest wskazany dla każdego. 

Jednak stosowany w rozsądny sposób przez krótki okres czasu może wspomóc oczyszczenie jelit z resztek pokarmów. Dlatego można przemyśleć wdrożenie diety sokowej np. po okresie świątecznym, po którym wielu ludziom towarzyszy ociężałość i uczucie zmęczenia.