Medyczna marihuana a zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości pojawiają się w okresie późnego dzieciństwa lub w wieku młodzieńczym i trwają przez całe życie. Dotyczą sposobu funkcjonowania danej osoby i obejmują kilka sfer życia, zarówno tej indywidualnej, jak i społecznej. Sposobem na zmianę zachowania jest psychoterapia i używanie medycznej marihuany. Czy to możliwe? Tak, stosowanie konopi indyjskich może korzystnie wpływać na zaburzenia osobowości, jednak zależy to od odmiany zaburzeń i występujących objawów. Przeczytaj artykuł i sprawdź, jakie są odmiany zaburzeń osobowości i w których terapię może wspomóc marihuana medyczna. 

Zaburzenia osobowości – co to jest?

Zaburzenia osobowości to obecność niekorzystnych i utrwalonych cech charakteru, wzorców zachowań, funkcjonowania i relacji z innymi, które pojawiają się podczas dojrzewania człowieka i trwają w ciągu jego życia, stając się źródłem cierpienia i trudności w różnych dziedzinach życia, w tym w funkcjonowaniu społecznym, rodzinnym i zawodowym (lub edukacyjnym). 

Co ważne, zaburzenia te nie dotyczą ograniczonego w czasie epizodu bądź pojedynczego zachowania lub zdarzenia. Są to stałe wzorce osobowościowe, które nie mają początku i końca. 

Jednak utrwalone cechy osobowościowe mogą się zmieniać wraz z upływem czasu, co jest związane z podjęciem psychoterapii. 

Cechy zaburzeń osobowości

Zaburzenia osobowości mają pewne typowe cechy, które pozwalają odróżnić je od innych zaburzeń psychicznych. Do takich cech należy m.in. trwałość i głębokie zakorzenienie danych cech, które tworzą całościowy wzorzec. Nie są to pojedyncze zachowania lub przerysowanie jakiegoś aspektu charakteru – osoba taka była i taka jest, taka jej natura.

Cechy związane z zaburzeniami osobowości ograniczają i utrudniają kontakty z innymi ludźmi, a także często odpowiadają za niszczenie relacji. Co więcej, przejawiają się nie tylko w sposobie postrzegania rzeczywistości, ale także w myśleniu i emocjach w stosunku do siebie i innych ludzi. 

Przyczyny zaburzeń osobowości

Główną przyczyną zaburzeń osobowości są czynniki biologiczne, genetyczne i psychospołeczne. Chociaż początkowo uwaga badaczy skierowana była głównie na aspekty rodzinne, takie jak np. brak zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa, niewłaściwy przebieg różnych etapów rozwoju, czy występowanie napięć i konfliktów w rodzinie, to obecnie większe skupienie jest na uwarunkowaniach genetycznych. Dlaczego?

Okazuje się bowiem, że pierwsze objawy zaburzeń osobowości uwidaczniają się w okresie dojrzewania, dokładnie w późnym dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, ale rozpoznawane są najczęściej dopiero w dorosłości. 

Klasyfikacja zaburzeń osobowości

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) wyróżnia następujące odmiany specyficznych zaburzeń osobowości:

• osobowość anankastyczna,
• osobowość chwiejna emocjonalnie (w tym typ impulsywny i typ borderline),
• osobowość dyssocjalna,
• osobowość histrioniczna,
• osobowość lękliwa (unikająca),
• osobowość paranoiczna,
• osobowość schizoidalna,
• osobowość zależna.

Istnieje również klasyfikacja DSM IV Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, w której podział na zaburzenia osobowości przedstawia się następująco:

• zaburzenia osobowości typu A – paranoiczne, schizoidalne, schizotypowe;
• zaburzenia osobowości typu B – antyspołeczne, z pogranicza (borderline), histrioniczne, narcystyczne;
• zaburzenia osobowości typu C – unikowe, zależne, obsesyjno-kompulsyjne.

Objawy zaburzeń osobowości

Objawy związane z zaburzeniami osobowości różnią się w zależności od odmiany zaburzenia. Na przykład, w osobowości paranoicznej obserwuje się podejrzliwość, nieufność i postawę obronną wobec innych ludzi. Często w tym typie współwystępują również objawy zaburzeń lękowych. 

W przypadku osobowości narcystycznej, stwierdza się nadmierne poczucie własnej wartości, potrzebę uznania i uwagi, a także brak empatii i skłonność do wykorzystywania innych dla własnych celów. 

Osobowość dyssocjalna cechuje się natomiast brakiem empatii, poczuciem moralności i agresją, a u osoby z osobowością unikającą, obserwuje się silne poczucie niepewności, lęk przed odrzuceniem i niezdolność do nawiązywania bliskich relacji z innymi ludźmi. 

Warto również dodać, że u jednej osoby może rozwinąć się kilka zaburzeń osobowości. Jednak rzadko kiedy obserwuje się objawy somatyczne, czyli takie, które dotyczą ciała, ale ich występowanie nie jest związane z żadną chorobą. 

Zaburzenia osobowości – diagnoza

Diagnoza zaburzeń osobowości stawiana jest na podstawie szczegółowego wywiadu psychiatrycznego, który powinien być zebrany zarówno od pacjenta, jak i jego rodziny. Dodatkowo, specjalista może uzupełnić diagnostykę o testy psychologiczne. 

Należy również wykluczyć inne zaburzenia psychiczne (np. zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne), zmiany chorobowe i uszkodzenia mózgu, które mogą być przyczyną występowania niekorzystnych zachowań.

Leczenie zaburzeń osobowości

W leczeniu zaburzeń osobowości podstawą jest podjęcie długoterminowej psychoterapii, najlepiej w nurcie psychodynamicznym, który przynosi realne zmiany w funkcjonowaniu pacjenta i ma potwierdzoną skuteczność w badaniach naukowych. 

Obecnie pojawiają się również doniesienia o innych nurtach, w tym zmodyfikowanej terapii poznawczo-behawioralnej, które mogą okazać się skuteczne w leczeniu tego rodzaju zaburzeń. 

Jednak warto zdawać sobie sprawę, że leczenie tego rodzaju zaburzeń osobowości jest trudne, ale terapia przynosi stopniową poprawę, dzięki której obserwuje się u pacjentów zwiększenie nadziei i optymizmu. 

Farmakologia

U niektórych osób konieczne może być włączenie farmakoterapii, której celem jest łagodzenie objawów, szczególnie w sytuacji kryzysowej lub epizodu pogorszenia samopoczucia psychicznego (nasilonej depresji, zaburzeń lękowych, czy krótkotrwałych objawów psychotycznych. 

Kolejną metodą wspomagającą leczenie zaburzeń osobowości jest terapia medyczną marihuaną. 

Jak konopie wpływają na zaburzenia osobowości?

Konopie zawierają związki, które oddziałują na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (ECS), który odpowiada za utrzymywanie wewnętrznej równowagi oraz bierze udział w procesach, takich jak np. apetyt, ból, metabolizm, samopoczucie i sen. 

Układ endokannabinoidowy składa się z:

• endokannabinoidów,
• enzymów metabolicznych,
• receptorów kannabinoidowych.

W przypadku przyjęcia dawki konopi indyjskich, kannabinoidy THC i CBD aktywują receptory kannabinoidowe CB1 i CB2, które rozsiane są po całym organizmie. Ich duże ilości obserwuje się w układzie nerwowym, a dokładnie w mózgu, w którym są w stanie zwiększać lub zmniejszać poziom neuroprzekaźników, np. noradrenaliny i serotoniny, co przekłada się na różne efekty terapuetyczne w postaci np. łagodzenia depresji, stanów lękowych i innych objawów zaburzeń osobowości.

Badania przeprowadzone w wielu badaniach wykazują również, że THC przyjmowany w małych dawkach tłumi agresję.

Marihuana medyczna w leczeniu zaburzeń osobowości

Medyczna marihuana wykazuje szereg właściwości zdrowotnych, które z powodzeniem stosuje się w leczeniu różnych dolegliwości i chorób, takich jak np. anoreksja, ból różnego pochodzenia, fibromialgia, padaczka, reumatoidalne zapalenie stawów i zespół Tourette’a.  

Terapia konopna wspomaga również leczenie zaburzeń lękowych, depresji, czy zaburzenia funkcji poznawczych, które są związane z zaburzeniami osobowości.   

Leczenie zaburzeń osobowości medyczną marihuaną – badania

Marihuana lecznicza może pomóc w terapii niektórych zaburzeń osobowości, m.in. w  

zaburzeniu typu borderline, czy osobowości dyssocjalnej (antyspołecznej), które są najbardziej zbadanymi typami spośród wszystkich zaburzeń osobowości. 

W przypadku osobowości typu borderline, badania wykazują, że pobudzenie i złość występujące w przebiegu tego zaburzenia są związane z nieprawidłowościami sygnalizacji

mózgowej pomiędzy ciałem migdałowatym, które odpowiada ​​za odczuwanie strachu i agresje, a korą przedczołową mózgu, która jest ośrodkiem oceny.

W takim przypadku mózg nie jest w stanie regulować jednego z endokannabinoidów –  anandamidu (AEA), co skutkuje jego bardzo niskim poziomem. Podanie marihuany leczniczej może zwiększyć jego poziom, dzięki czemu strach i agresja ulegają złagodzeniu. W efekcie następuje poprawa funkcjonowanie pacjenta. 

Marihuana medyczna wspiera również tworzenie się nowych komórek nerwowych i poprawia zdolność tkanki nerwowej do komunikacji między neuronami, co jest bardzo ważne dla pacjentów z zaburzeniami osobowości odczuwających spadek nastroju i lęk. 

Z drugiej strony, niektóre badania dotyczące zaburzeń osobowości wykazują, że używanie konopi indyjskich może narażać pacjentów na większe ryzyko pojawienia się tego rodzaju zaburzeń, co może zależeć od profilu kannabinoidowego. Lepsze efekty uzyskuje się ze stosowania samego CBD lub kannabidiolu w połączeniu z niewielkimi ilościami THC.

Jednak potrzeba większej ilości badań, ze względu na specyfikę tego rodzaju zaburzeń, aby potwierdzić możliwość zastosowania medycznej marihuany i dokładnie określić, jaki stosunek THC do CBD sprawdza się najlepiej. 

Medyczna marihuana a zaburzenia osobowości – podsumowanie

Medyczna marihuana może wspomóc terapię zaburzeń osobowości, ale zależy to od ich rodzaju i występujących objawów. Terapia konopna może się sprawdzić szczególnie w osobowości borderline i dyssocjalnej, które są najbardziej zbadane przez naukowców.

Jednak w tego rodzaju zaburzeniach konieczne jest indywidualne podejście lekarza i wybór odpowiedniej odmiany, ponieważ w niektórych przypadkach, używanie marihuany może pogorszyć funkcjonowanie i nasilić niektóre objawy.