Medyczna marihuana a ​​zaburzenia obsesyjno–kompulsywne. Jak konopie wpływają na OCD?

Zachowania kompulsywne i natrętne myśli to jedne z tych dolegliwości, które doświadczył chyba każdy, sprawdzając, czy na pewno są zamknięte drzwi, wyłączony gaz, czy zgaszone światło. O ile zdarza się to kilka razy w ciągu roku, to zupełnie normalne. Jeśli jednak powtarza się to każdego dnia, a nawet kilka razy dziennie, to możemy mieć do czynienia z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym. Czym są takie zaburzenia? Jak się objawiają? Czy medyczna marihuana może pomóc w ich łagodzeniu? Sprawdź, jak stosowanie konopi leczniczych może pomóc w zmniejszaniu natrętnych myśli i zachowań. 

Czym są zaburzenia obsesyjno–kompulsywne?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw, ang. obsessive-compulsive disorder – OCD) to grupa zaburzeń lękowych, które charakteryzują się występowaniem nawracających, natrętnych myśli, określanych jako obsesje, i kompulsji, czyli czynności przymusowych, którym ciężko jest się oprzeć. 

Próba powstrzymania się od obsesji i kompulsji wiąże się z wystąpieniem lęku, napięcia i uczucia niepokoju. W efekcie, osoba dotknięta zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi doświadcza znacznego dyskomfortu, co niekorzystnie wpływa na jej codzienne funkcjonowanie, zmniejszając tym samym jakość życia. 

Najczęściej występujące obsesje i kompulsje

Wśród najczęściej pojawiających się natrętnych myśli wymienia się te dotyczące:

• choroby – martwienie się o zarażenie chorobą,
• wątpliwości – zastanawianie się, czy na pewno żelazko jest wyłączone.

Natomiast najczęstsze kompulsje są związane z:

• gromadzeniem – np. zbieranie bezużytecznych rzeczy,
• liczeniem – np. dokładne sprawdzanie paragonu i przeliczanie każdej pozycji,
• myciem – np. kilkukrotne mycie rąk po skorzystaniu z toalety,
• potrzebą bycia zapewnianym o czymś – np. że zda się egzamin,
• potrzebą symetrii – obsesyjne układanie rzeczy w odpowiedniej kolejności,
• sprawdzaniem – np. kilkakrotne sprawdzenie, czy są zamknięte drzwi. 

Przyczyny zaburzeń obsesyjno–kompulsyjnych

OCD to zaburzenie psychiczne, którego przyczyn może być tak naprawdę bardzo wiele. Na jego powstanie mają wpływ m.in. czynniki genetyczne, psychologiczne czy społeczne. U wielu osób z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi obserwuje się również charakterystyczne elementy budowy i funkcjonowania mózgu.

Genetyka

Badanie opublikowane w 2010 roku dotyczące wpływu uwarunkowań genetycznych w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych wykazało, że istnieją różne genetyczne czynniki ryzyka związane z tym, czy u kogoś rozwinie się OCD.

Jednak osoby, w których rodzinie występowała nerwica natręctw, są bardziej narażone na rozwój OCD w porównaniu do osób, które nie miały tego rodzaju zaburzeń wśród bliskich. 

Czynniki psycho-społeczne

Pod względem psychospołecznym, największe znaczenie mają niektóre cechy osobowości, w tym perfekcjonizm i wysoki poziom aspiracji, a także czynniki związane z uczeniem się, takie jak skrupulatność czy potrzeba robienia wszystkiego od a do z. 

Objawy OCD

Podstawowymi objawami OCD są natrętne myśli, które pojawiają się wbrew woli i budzą sprzeciw oraz natrętne czynności, którym podobnie jak obsesjom, ciężko się oprzeć. Zachowania te wzbudzają uczucie wstydu i skrępowania.  

Jednak to nie wszystkie dolegliwości, które mogą występować podczas kompulsywnych zachowań i myśli. Równie często diagnozuje się objawy zaburzeń lękowych, w tym lęku uogólnionego i napadowego oraz depresji. Ponadto może pojawić się depersonalizacja i derealizacja, czyli odrealnienie i poczucie niepełnego kontaktu ze światem, a nawet tiki w postaci mimowolnych, nawracających ruchów lub zjawisk głosowych (np. ciągłe chrząkanie).

Leczenie OCD

Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych może obejmować różne metody, ale najczęściej polega na przyjmowaniu leków farmakologicznych i prowadzeniu terapii poznawczo-behawioralnej. Jednak należy mieć świadomość, że jest to proces długotrwały i złożony. 

W przypadku występowania łagodniejszych objawów, zwykle stosuje się psychoterapię lub farmakoterapię. Natomiast jeśli dolegliwości są mocno nasilone, to korzysta się z obydwu tych metod jednocześnie. 

Farmakoterapia w zaburzeniach obsesyjno–kompulsyjnych

W celu złagodzenia objawów obsesyjno-kompulsyjnych stosuje się głównie leki przeciwdepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) i leki trójpierścieniowe. 

Farmakoterapia może trwać od kilku miesięcy do wielu lat, a próba ich odstawienia może skończyć się niepowodzeniem, czyli nawrotem lub nasileniem objawów. W takiej sytuacji pacjent otrzymuje leki bezterminowo. 

U niektórych pacjentów włącza się również leki uspokajające lub nasenne. W przypadku występowania tików, leki przeciwdepresyjne łączy się z lekami przeciwpsychotycznymi. 

Terapia poznawczo–behawioralna w OCD

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) polega na zmianie schematów dotyczących natręctw zarówno tych, które je wywołują, jak i tych, które je nasilają. Dzięki temu, udaje się stopniowo powstrzymać od natrętnych czynności oraz myśli.

Inne techniki stosowane w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych

Leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnych może również obejmować: 

• terapię kognitywną (CT), 
• intensywną codzienną terapię psychologiczną połączoną z pobytem w szpitalu,
• neurostymulację mózgu.

Do leczenia OCD można również wykorzystać medyczną marihuanę. 

Jak konopie wpływają na zaburzenia obsesyjno–kompulsyjne?

Konopie indyjskie i konopie siewne zawierają wiele substancji aktywnych, w tym kannabinoidy THC i CBD, które wpływają na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (ECS). Układ ten odpowiada za utrzymywanie wewnętrznej równowagi, a także bierze udział w większości procesów i reakcji zachodzących w ciele, takich jak apetyt, ból, metabolizm, odporność czy sen. 

Układ endokannabinoidowy składa się z 3 elementów. Są to:

• endokannabinoidy,
• enzymy metaboliczne,
• receptory kannabinoidowe. 

Naukowcy odkryli, że kannabinoidy posiadają podobną budowę do wewnętrznie wytwarzanych przez organizm endokannabinoidów i dzięki temu, mogą wpływać na receptory oraz modyfikować ich działanie, co wywołuje różne efekty terapeutyczne. 

W przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, kannabinoidy zawarte w medycznej marihuanie mogą oddziaływać na funkcjonowanie mózgu i zmniejszać objawy OCD, podobnie jak wykorzystywane w leczeniu leki przeciwdepresyjne. 

Medyczna marihuana w leczeniu OCD

Zastosowanie medycznej marihuany może przynieść korzyści terapeutyczne w przypadku wielu różnych chorób, takich jak np. borelioza, fibromialgia, HIV/AIDS, nowotwory, padaczka, reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane czy zaburzenia lękowe.

Okazuje się, że jej podanie może również leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. 

Zastosowanie konopi indyjskich w OCD – badania

Badania kliniczne dotyczące stosowania marihuany w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych są dość ograniczone. Jednak kilka z nich sugeruje, że terapia konopna może przynieść poprawę objawów związanych z OCD.

Na szczególną uwagę zasługuje badanie opublikowane niedawno, bo w 2020 roku, w którym wykazano, że leczenie medyczną marihuaną może być korzystne dla osób cierpiących na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Naukowcy wykazali, że w wyniku stosowania konopi następuje spadek obsesji, natręctw oraz zmniejszenie lęku i objawów depresyjnych, co znacząco poprawia jakość życia osób zmagających się z OCD.  

Ponadto uważa się, że układ endokannabinoidowy może uczestniczyć w patofizjologii tego zaburzenia, co sprawia, że jego stymulacja poprzez przyjmowanie leku z medyczną marihuaną, może pomóc w zmniejszaniu dolegliwości związanych z natrętnymi myślami i zachowaniem. 

W innym badaniu dotyczącym wpływu konopi indyjskich na objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, analizowano dane z aplikacji Strainprint®, która umożliwia pacjentom stosującym medyczną marihuanę śledzenie zmian objawów podczas używania różnych dawek i odmian konopi w czasie. 

Do badania wybrano dane od 87 osób, które cierpiały z powodu OCD i monitorowały nasilenie natręctw, kompulsji i lęku, przed i po ponad 1800 sesjach używania marihuany w ciągu 31 miesięcy. 

Po tym czasie pacjenci zgłosili:

• 60% redukcję kompulsji,
• 49% zmniejszenie napadów natrętnych myśli,
• 52% obniżenie lęku.

Co ciekawe, odmiany konopi zawierające wyższe stężenia CBD stosowane w wyższych dawkach, powodowały większą redukcję objawów kompulsji. 

Syntetyczna marihuana medyczna a zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne

Korzyści z przyjmowania konopi leczniczych w OCD można również uzyskać stosując preparaty z syntetyczną marihuaną, uzyskiwaną w warunkach laboratoryjnych. Na przykład, u pacjentów ze zdiagnozowanymi natrętnymi myślami i zachowaniami, którzy byli oporni na tradycyjne leczenie farmakologiczne, udało się uzyskać poprawę po wprowadzeniu leku Dronabinol, zawierającego w swym składzie tetrahydrokannabinol, czyli THC. 

Podobne efekty udało się wykazać u pacjentów z OCD stosujących Nabilon – lek zawierający analog THC, którego działanie jest zbliżone do tego kannabinoidu. Dodatkowo zasugerowano, że połączenie tego leku z psychoterapią daje lepsze rezultaty niż stosowanie tych metod leczniczych osobno. 

W mniejszych badaniach klinicznych, które zostały przeprowadzone na pacjentach z zespołem Tourette’a, u których dość często występują zachowania obsesyjno-kompulsywne, wykazano, że po stosowaniu różnych rodzajów leków na bazie konopi indyjskich udaje się zmniejszyć ilość zachowań kompulsywnych oraz tików. 

Medyczna marihuana a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne –  podsumowanie

Medyczna marihuana może być pomocna w zmniejszaniu objawów związanych z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, takich jak natrętne myśli i kompulsywne zachowania. Co więcej, może również łagodzić dolegliwości lękowe, depresyjne oraz tiki, które mogą współwystępować u pacjentów z OCD. 

W leczeniu tego rodzaju zaburzeń sprawdza się również syntetyczna marihuana, która uzyskiwana jest w warunkach laboratoryjnych. Dodatkowo wykazano, że najlepsze rezultaty w leczeniu OCD przynosi połączenie psychoterapii i terapii medyczną marihuaną.