Medyczna marihuana a choroba zapalna jelit. Jak konopie wpływają na IBD

Choroba zapalna jelit lub nieswoiste zapalenie jelit to wspólne określenie na chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czyli przewlekłe choroby, których leczenie polega głównie na wyciszeniu objawów i jak najdłuższym utrzymywaniu okresu remisji. Czy medyczna marihuana może pomóc w redukcji objawów tych schorzeń i korzystnie wpłynąć na przewód pokarmowy? Sprawdź, które z dolegliwości stanów zapalnych jelit mogą zmniejszyć konopie lecznicze i czy marihuana może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia pacjentów. 

Przyczyny choroby zapalnej jelit

Choroba zapalna jelit (ang. Inflammatory Bowel Disease, IBD) to schorzenie przewlekłe, należące do chorób autoimmunologicznych, w których układ odpornościowy zaczyna atakować komórki układu pokarmowego.

Dokładna przyczyna IBD nie została jak dotąd poznana, ale wiele mówi się o wpływie pewnych czynników na rozwój choroby, głównie uwarunkowań genetycznych i środowiskowych.

Prawdopodobieństwo rozwoju choroby zwiększa się również u osób zamieszkałych w miastach i krajach rozwiniętych półkuli północnej. Ponadto istotny wpływ na wystąpienie choroby zapalnej jelit ma dieta, stosowanie niektórych leków, a także zakażenia bakteryjne i wirusowe. 

Objawy choroby zapalnej jelit

Obecnie wyróżnia się dwa schorzenia w obrębie IBD. Jest to choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ang. Ulcerative Colitis). Chociaż obie choroby dotyczą przewodu pokarmowego, to jednak różnych jego części, co sprawia, że niektóre z objawów będą się pokrywały, a część będzie charakterystyczna tylko dla jednej z chorób. 

Choroba Leśniowskiego-Crohna może obejmować dowolną część jelit, ale najczęściej jest to końcowy odcinek jelita cienkiego lub część jelita grubego. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, stan zapalny może dotyczyć tylko odbytnicy, lewej części jelita grubego lub całego jelita grubego. 

Choroby zapalne jelit objawiają się najczęściej poprzez:

• biegunkę,
• gorączkę,
• krwawienie z odbytu (szczególnie we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego)
• niedokrwistość,
• silny ból brzucha,
• utratę apetytu,
• złe samopoczucie,
• zmęczenie,
• zmniejszenie masy ciała.

Rozwój choroby sprawia, że objawy zaczynają pojawiać się również poza przewodem pokarmowym, powodując m.in. afty w jamie ustnej, zapalenie stawów, zaczerwienienie i zapalenie oczu, problemy skórne, osteoporozę, kamienie nerkowe, stany lękowe czy depresję. 

Choroba Leśniowskiego-Crohna – dodatkowe symptomy

U osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna mogą dodatkowo wystąpić zwężenia części jelit spowodowane powstaniem tkanki bliznowatej po wielokrotnych stanach zapalnych oraz przetoki, które powstają pomiędzy dwoma narządami wewnętrznymi lub na zewnątrz powierzchni ciała. 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – powikłania

Powikłaniem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest ostre rozdęcie okrężnicy, które objawia się nagromadzeniem gazów jelitowych powodujących rozdęcie jelita, co może grozić zakażeniem i wstrząsem anafilaktycznym.  

Leczenie IBD

W chorobach zapalnych jelit leczenie polega na wprowadzeniu pacjenta w stan remisji, czyli okresu wyciszenia objawów i utrzymania tego stanu przez jak najdłuższy czas za pomocą leczenia podtrzymującego pozwalającego na kontrolowanie choroby. 

Podstawą są leki przeciwzapalne, takie jak kortykosteroidy, leki immunosupresyjne i biologiczne, które oddziałują na główną przyczynę choroby. Dodatkowo w zależności od stopnia zaawansowania choroby i występowania objawów, włącza się leki przeciwko konkretnym dolegliwościom, jak biegunka, ból stawów czy zaczerwienienie oczu. 

W leczeniu poważnych schorzeń jelit i łagodzeniu objawów wykorzystuje się również terapię leczniczą marihuaną. 

Jak konopie wpływają na jelita?

Zawarte w konopiach kannabinoidy wpływają na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (ECS), który odpowiada za utrzymywanie wewnętrznej równowagi i bierze udział w większości funkcji i reakcji, takich jak np. apetyt, ból, metabolizm, odporność i sen. Ma on również wpływ na prawidłowe funkcjonowanie jelit i całego przewodu pokarmowego. 

Aktywne składniki konopi indyjskich poprzez podobną budowę do wewnętrznie wytwarzanych w ciele endokannabinoidów, łączą się z receptorami kannabinoidowymi, które rozmieszczone są po całym organizmie i można je znaleźć m.in. w przewodzie pokarmowym. 

Dzięki obecności receptorów w jelitach możliwe jest działanie kannabinoidów w chorobach jelit i zmniejszanie występujących objawów, takich jak ból, stan zapalny czy biegunka, ponieważ wykazano, że komórki, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie jelit i regulują reakcję zapalną układu odpornościowego, wchodzą w interakcje z THC i CBD. 

Naukowcy twierdzą również, że zmiany w układzie endokannabinoidowym mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia wielu chorób, w tym choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. To sugeruje, że stosowanie marihuany leczniczej w tych schorzeniach może pomóc w przywróceniu równowagi układu ECS i korzystnie wpłynąć na proces zdrowienia.  

Medyczna marihuana w leczeniu choroby zapalnej jelit

Marihuana lecznicza posiada udokumentowane działanie w zmniejszaniu różnego rodzaju objawów, takich jak np. napady padaczkowe, wzmożone napięcie mięśni, ból, bezsenność czy nudności i wymioty. 

Okazuje się, że jej stosowanie jest coraz częstsze również w objawach związanych z nieswoistymi zapaleniami jelit. Znaczna część pacjentów przyznaje się do przyjmowania marihuany medycznej, jako leczenia wspomagającego, czyli łagodzącego występujące dolegliwości, których nie udaje się uśmierzyć za pomocą podstawowej farmakoterapii.

Właściwości marihuany leczniczej a jelita – badania

Do głównych motywów stosowania konopi medycznych przez pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit należy m.in.:

• nieskuteczność dotychczas stosowanych terapii, 
• poczucie przejęcia kontroli nad chorobą,
• mniejsza liczba skutków ubocznych w porównaniu do tradycyjnego leczenia. 

Naukowcy sprawdzali również, w jakich objawach związanych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i chorobą Leśniowskiego-Crohna przyjmowanie marihuany leczniczej pomaga najbardziej. Większość pacjentów badania zgłaszała zmniejszenie bólu brzucha oraz łagodzenie nudności i biegunki. 

Ponadto pacjenci leczeni za pomocą konopi medycznych zauważyli poprawę apetytu i samopoczucia, co ma korzystny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego i cały proces leczenia.  

Niestety nie udało się ustalić, czy przyjmowanie marihuany leczniczej wspomaga gojenie błony śluzowej, a także czy zmniejsza przepuszczalność nabłonka jelitowego, pozwalając komórkom śluzówki jelit przywrócić jej funkcję bariery ochronnej. 

Medyczna marihuana a choroba zapalna jelit – podsumowanie

Zarówno wrzodziejące zapalenie jelita grubego, jak i choroba Leśniowskiego-Crohna mogą być leczone za pomocą marihuany leczniczej, która z powodzeniem łagodzi ból brzucha, nudności, biegunkę i brak apetytu.

Jednak pomimo przeprowadzonych badań dotyczących medycznej marihuany w chorobach zapalnych jelit, nie udało się jak dotąd ustalić, w jaki sposób na kannabinoidy reaguje śluzówka jelit. Dlatego potrzebne są dalsze badania, które pozwolą nam zrozumieć dokładny mechanizm działania konopi na jelita.