Zdrowa relacja z jedzeniem – jak ją zbudować? Sposoby na uzdrowienie relacji z jedzeniem

Jedzenie powinno być źródłem przyjemności i budzić w nas pozytywne emocje. Jednak coraz częściej związane jest z poczuciem winy i wyrzutami sumienia, co jest spowodowane przez fałszywe przekonania i kulturę diet, w jakiej żyjemy. Po czym poznać zaburzoną relację z jedzeniem? Jak ją naprawić? Przeczytaj artykuł i poznaj sprawdzone sposoby na dobrą relację z jedzeniem. 

Jak kształtuje się relacja z jedzeniem?

Zachowaniami żywieniowymi często kierują fałszywe przekonania, których nabywamy już od wczesnego dzieciństwa. Następnie podczas dojrzewania i dorosłości umacniamy je, co sprawia, że często nie zastanawiamy się, co jemy i jak jemy, ponieważ robimy to nawykowo.

Wśród najczęstszych błędnych przekonań żywieniowych, które są mocno zakorzenione w społeczeństwie wymienia się:

• brak silnej woli;
• dzielenie produktów na dobre i złe;
• przeświadczenie, że zdrowe jedzenie jest drogie;
• myśl “zjadłam/em ciastko i teraz cała dieta na nic”;
• powiedzenie “raz się żyje”;
• stwierdzenie, że nie wolno wyrzucać jedzenia do kosza.

Kolejnym fałszywym przekonaniem, które wpływa na zjadaną przez nas porcję jest myślenie, że dane jedzenie jest zdrowe i zawiera wiele składników odżywczych. Udowodniono, że w takim przypadku jesteśmy w stanie zjeść go o 35% więcej niż normalnie. 

Fałszywe przekonania żywieniowe mogą prowadzić do skrajnych zachowań, np. niedojadania lub przejadania się, po których pojawiają się wyrzuty sumienia, poczucie winy, wstyd, a nawet złość za swoje postępowanie. 

Tego rodzaju sytuacje świadczą o niezdrowym podejściu do jedzenia i mogą stać się początkiem zaburzeń odżywiania. 

Kultura diety a relacja z jedzeniem

Na relację z jedzeniem wpływa również kultura diet, która tworzy błędne przekonania, takie jak np. “aby być zdrowym, trzeba być szczupłym” czy “tylko szczupłe osoby osiągają sukces”. 

Niestety społeczeństwo wywiera olbrzymi nacisk na dbanie o formę poprzez nowoczesne aplikacje do ćwiczeń czy wyzwania odchudzające. Ponadto kobietom dość często wmawia się, że atrakcyjność określa się małą masą ciała i małym rozmiarem ubrań. 

Takie schematy myślowe mogą prowadzić do szkodliwych zachowań, w tym restrykcyjnych diet, głodówek czy bardzo intensywnych ćwiczeń fizycznych, które w konsekwencji mogą być szkodliwe dla zdrowia i samopoczucia.  

Oznaki zaburzonej relacji z jedzeniem

Istnieje wiele symptomów świadczących o tym, że relacja z jedzeniem jest zaburzona. Jednak najczęściej można to stwierdzić, jeśli:

• obsesyjnie liczysz kalorie i pilnujesz rozkładu makroskładników;
• eliminujesz z diety całe grupy produktów bez żadnej przyczyny (np. węglowodany);
• spożywasz posiłki tylko o konkretnych porach;
• nie jesz po określonej godzinie nawet, jeśli jesteś głodny;
• wybierasz zawsze “zdrowe jedzenie” zamiast ulubionych produktów;
• odczuwasz lęk i stres związany z jedzeniem;
• dzielisz jedzenie na dobre i złe, czyste lub śmieciowe;
• omijasz posiłki, aby wyrównać kalorie;
• karzesz się za jedzenie intensywnymi ćwiczeniami;
• unikasz jedzenia w towarzystwie, bo nie wiesz, czy będzie ono zdrowe. 

Jak zbudować zdrową relację z jedzeniem?

Uzdrawianie relacji z własnym ciałem, należy rozpocząć od świadomego jedzenia. Dzięki niemu jesteśmy w stanie wsłuchać się w potrzeby organizmu i oddzielić jedzenie od fałszywych przekonań. Jak to zrobić?

Jedz, gdy odczuwasz głód

Zanim zaczniesz jeść, upewnij się, że odczuwasz głód fizjologiczny, który narasta powoli i towarzyszy mu burczenie w brzuchu czy ssanie w żołądku. Jeśli nie, to najprawdopodobniej jest to głód emocjonalny, czyli taki, którym zaspokajamy nieprzepracowane emocje lub nudę. 

Jedzenie pod wpływem emocji jest dość częste, ponieważ u jego podstaw leży potrzeba natychmiastowego zredukowania napięcia. Dlatego jeśli zauważasz u siebie jedzenie pod wpływem stresu, to postaraj się poznać schemat takiego postępowania i zmienić go lub zgłoś się do psychodietetyka, który Ci w tym pomoże. 

Praktykuj wdzięczność

Według naukowców, praktyka wdzięczności przed jedzeniem pobudza mózg do wydzielania hormonu szczęścia, co przekłada się na komfort psychiczny i pozytywne doświadczenia płynące z samego faktu jedzenia. 

Dlatego przed jedzeniem warto podziękować sobie za posiłek i docenić to, że mamy co jeść. 

Delektuj się

Każdy człowiek posiada 5 zmysłów, ale rzadko korzysta z nich jednocześnie w świadomy sposób. Jedzenie to świetna okazja, aby wykorzystać wszystkie zmysły i delektować się jedzeniem na wiele sposobów. Jak to zrobić?

Przyjrzyj się dokładnie przygotowanemu posiłkowi. Powąchaj, jak pięknie pachnie. Nabierz na sztućce porcję jedzenia i powoli przeżuwaj je w ustach, myśląc o konsystencji i smaku. 

Taka świadoma praktyka jedzenia sprawia, że znacznie szybciej zaczynają wydzielać się enzymy, które ułatwiają trawienie. Co więcej, jedzenie bez pośpiechu i skupianie się na posiłku gwarantuje, że skończymy posiłek w odpowiednim momencie. 

Zadbaj o otoczenie

W zdrowej relacji z jedzeniem, zachowanie odpowiedniej higieny jedzenia jest bardzo ważne. Dlatego warto pozbyć się wszelkich rozpraszaczy w postaci telewizora, internetu czy kolorowych czasopism, które przeglądamy w trakcie posiłku. 

Dowiedziono, że oglądając telewizję podczas posiłku, człowiek jest w stanie zjeść nawet 14% więcej jedzenia, a podczas rozmowy ze znajomym nawet 18% więcej niż normalnie. Jest to spowodowane zaburzeniami koncentracji i brakiem skupienia uwagi na jednej czynności. 

Przestań dzielić jedzenie na dobre i złe 

Dzielenie jedzenia na dobre i złe nie prowadzi do naprawy relacji z pożywieniem. Dlatego lepiej dzielić je ze względu na wartość odżywczą. Większość osób zdaje sobie sprawę, że żywność typu fast-food czy słodycze, nie są dobrym źródłem witamin i składników mineralnych. Jednak żaden produkt nie jest w 100% zły czy dobry, to tylko jedzenie.

Jeśli jesteś świadoma/my, co służy Twojemu organizmowi i na co dzień dbasz o zdrowe odżywianie, to jeśli od czasu do czasu zjesz baton, chipsy czy kawałek pizzy, to nie wpłynie to negatywnie na Twoje zdrowie. 

Zaplanuj dzień

Zaplanowanie dnia i uwzględnienie w nim tego, co, gdzie i kiedy się je, pomaga kontrolować głód i zapobiega innym przyczynom sięgania po jedzenie. Ponadto regularne jedzenie o stałych porach sprzyja budowaniu zdrowego stylu życia. 

Zdrowa relacja z jedzeniem – podsumowanie

Osoby mające zdrowe relacje z jedzeniem słuchają naturalnych oznak głodu i jedzą wtedy, gdy są głodne. Mają również świadomość, że żadna żywność nie jest zakazana, a produkty nie dzielą się na dobre lub złe, i jedzą te produkty, które sprawiają im przyjemność. 

Jeśli zauważasz niepokojące sygnały, które mogą świadczyć o problemach z jedzeniem (np. jedzenie emocjonalne) lub stwierdzasz u siebie zaburzenia odżywiania, to najlepiej skontaktuj się z psychologiem bądź psychodietetykiem.

Właściwe wsparcie pomoże znaleźć źródło problemu i zmienić fałszywe przekonania, które naprawią relację z jedzeniem.