Medyczna marihuana a zapalenie płuc. Jak konopie wpływają na układ oddechowy?

Zależność między używaniem marihuany a zapaleniem płuc jest złożona i nie zawsze da się jednoznacznie określić jej wpływ. Niektóre badania sugerują, że palenie konopi indyjskich negatywnie oddziałuje na układ oddechowy, a z innych wynika, że medyczna marihuana zmniejsza ryzyko zachorowania. Jak jest naprawdę? Przeczytaj artykuł i sprawdź, jaki jest wpływ marihuany na płuca i cały układ oddechowy. 

Zapalenie płuc – co to jest?

Zapalenie płuc to infekcja o charakterze zapalnym, obejmująca miąższ płucny, na który składa się tkanka śródmiąższowa i najmniejsze części składowe płuc, czyli pęcherzyki płucne, w których dochodzi do wymiany gazowej. 

Rodzaje zapalenia płuc

Ze względu na miejsce i okoliczności, zapalenie płuc dzieli się na:

• szpitalne zapalenie płuc – u osób przebywających powyżej 48 godzin w szpitalu,
• pozaszpitalne zapalenie płuc – u osób nie przebywających w szpitalu, lub u których objawy wystąpiły do 48 godzin pobytu w szpitalu lub do 72 godzin od wypisu ze szpitala.

Zapalenie płuc dzieli się również ze względu na etiologię na:

• bakteryjne zapalenie płuc,
• grzybicze zapalenie płuc,
• pasożytnicze zapalenie płuc,
• wirusowe zapalenie płuc.

Ponadto, wyróżnia się alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (AZZP), które powoduje objawy podobne do klasycznego zapalenia płuc, oraz chemiczne zapalenie płuc, które powstaje w wyniku dostania się do układu oddechowego toksycznych substancji chemicznych. 

Przyczyny zapalenia płuc

Przyczyny zapalenia płuc różnią się w zależności od tego, czy jest to szpitalne zapalenie płuc, czy pozaszpitalne zapalenie płuc. Istotne znacznie ma również flora bakteryjna chorego i jej oporność na antybiotyki.

Szpitalne zapalenie płuc

Źródłami drobnoustrojów, które odpowiadają za rozwój szpitalnego zapalenia płuc są głównie: urządzenia stosowane w opiece zdrowotnej, środowisko (odzież, powietrze, sprzęt) i przenoszenie drobnoustrojów pomiędzy pacjentem i personelem lub innymi chorymi.

W ciągu pierwszych 4 dni hospitalizacji za tego rodzaju zapalenie płuc odpowiada m.in. Streptococcus pneumoniae oraz pałeczki Gram-ujemne (np. E. coli, K. pneumoniae, Enterobacter). Od 5. dnia natomiast dominują szczepy wielolekooporne, takie jak tlenowe pałeczki Gram-ujemne (np. P. aeruginosa, E. coli, K. pneumoniae) i bakterie Gram-dodatnie (głównie S. aureus).

Szacuje się, że ryzyko zapalenia płuc u osoby przyjętej do szpitala wynosi około 5-15 przypadków na 1000 hospitalizacji, a ryzyko to zwiększa się jeszcze bardziej u osób ciężko chorych, np. przebywających na oddziale intensywnej opieki medycznej, których naturalna odporność jest obniżona.  

Istnieją również czynniki, które zwiększają ryzyko choroby poprzez sprzyjanie namnażania się bakterii opornych na leki. Do takich czynników zalicza się m.in.:

• antybiotykoterapię,
• czas hospitalizacji powyżej 5 dni,
• leczenie immunosupresyjne lub choroba przebiegająca z upośledzeniem odporności,
• leczenie ran w domu,
• pobyt w zakładzie opiekuńczym lub w zakładach opiekuńczo-leczniczych,
• przewlekła dializoterapia w ciągu 30 dni.

Pozaszpitalne zapalenie płuc

Na pozaszpitalne zapalenie płuc pacjenci zapadają przez cały rok. Jednak najczęstszy wzrost zachorowań obserwuje się zimą. Co istotne, wśród osób starszych częstość zachorowań jest znacznie większa niż u osób młodszych. 

Czynnikami zwiększającymi zachorowanie na tego rodzaju zapalenie płuc są m.in.:

• cukrzyca,
• nadwaga,
• nadużywanie alkoholu,
• niedożywienie,
• otyłość,
• palenie tytoniu,
• podeszły wiek,
• praca w warunkach narażenia na pyły metali,
• przewlekła niewydolność serca,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
• stosowanie leków obniżających odporność (np. glikokortykosteroidów),
• zła higiena jamy ustnej i rozległa próchnica.

Bakteryjne zapalenie płuc

W przypadku bakteryjnego zapalenia płuc, za główną przyczynę powstania choroby uznaje się bakterie. U niemowląt przeważają głównie bakterie Staphylococcus aureus. Następnie, do 5 roku życia za chorobę odpowiadają przede wszystkim bakterie otoczkowe, takie jak S. pneumoniae, H. influenzae i Klebsiella pneumoniae. 

W pozostałych grupach wiekowych za rozwój zapalenia płuc odpowiadają pneumokoki (Streptococcus pneumoniae), bakterie atypowe (Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae, Bordetella pertussis) i rzadziej Haemophilus influenzae.

Grzybicze zapalenie płuc

Za grzybicze zapalenie płuc odpowiadają najczęściej Cryptococcus, Aspergillus, Mucor i Pneumocystis. Jednak tego rodzaju zakażenie występuje rzadko i głównie u osób z niedoborem odporności, czy przewlekłymi chorobami płuc, jak np. mukowiscydoza.

Pasożytnicze zapalenie płuc

Zapalenie pasożytnicze płuc występuje bardzo rzadko i zwykle spowodowane jest przez Toxoplasma gondii, Plasmodium malariae i Ascaris lumbricoides. 

Wirusowe zapalenie płuc

Wirusy, takie jak m.in. wirus grypy, paragrypy, RSV i adenowirusy, stanowią główną przyczynę zapaleń płuc u dzieci powyżej 3 miesiąca do 5 roku życia. Jednak najczęściej wirusowe zapalenie płuc przebiega z koinfekcją bakteryjną, ponieważ wirusy uszkadzają błony śluzowe dróg oddechowych i ułatwiają bakteriom zakażenie. 

Objawy zapalenia płuc

Objawy zapalenia płuc mogą się różnić u każdego chorego, co wynika z wieku, ogólnego stanu zdrowia i rodzaju choroby. Jednak najczęściej pojawiającą się dolegliwością jest kaszel suchy, który wraz z czasem trwania zapalenia płuc zmienia się w bardziej produktywny i zaczyna towarzyszyć mu ropna plwocina, która może być przezroczysta lub przyjmować barwę żółtą, zieloną, rdzawą bądź krwistą. 

Do innych objawów zapalenia płuc zalicza się: 

• ból w klatce piersiowej zlokalizowany w bocznych częściach klatki piersiowej i nasilający się przy głębokim oddychaniu lub kaszlu,
• bóle mięśniowe,
• dreszcze,
• duszność,
• gorączka,
• katar,
• poty nocne,
• osłabienie,
• problemy z oddychaniem,
• utrata apetytu,
• zmęczenie.

U osób starszych zapalenie płuc może powodować skąpe objawy, bez gorączki, ale z osłabieniem, dezorientacją i pogorszeniem kontaktu. Natomiast w ciężkich przypadkach choroby, może pojawić się sinica, czyli niebieskie zabarwienie skóry i błon śluzowych, szczególnie w okolicy ust i paznokci.

Diagnostyka zapalenia płuc

Rozpoznanie choroby układu oddechowego, jaką jest zapalenie płuc, opiera się przede wszystkim na objawach i badaniu radiologicznym. W badaniu fizykalnym lekarz za pomocą opukiwania i osłuchiwania klatki piersiowej stwierdza występowanie specyficznych trzeszczeń w płucach, które następnie potwierdza się zdjęciem rentgenowskim klatki piersiowej, na którym widoczne jest zacienienie części miąższu płuc. 

Ponadto, w badaniach laboratoryjnych stwierdza się zwiększenie liczby białych krwinek (tzw. leukocytozę) i zwiększone stężenie białka CRP, który jest wskaźnikiem stanu zapalnego w organizmie. 

Leczenie zapalenia płuc

Leczenie zapalenia płuc zależy od rodzaju zakażenia, ale zwykle lekarz przepisuje antybiotyk dopasowany do ciężkości przebiegu choroby, grupy wiekowej chorego i dokładnego wywiadu medycznego. 

W przypadku dzieci od 4 miesiąca do 5 roku życia, u których zapalenie płuc przebiega łagodnie, można podejrzewać zapalenie o podłożu wirusowym, które leczy się głównie objawowo poprzez stosowanie leków przeciwgorączkowych, robienie inhalacji z soli fizjologicznej i odpowiednie nawadnianie małego pacjenta. Dodatkowo, po zdiagnozowaniu obturacji włącza się leki rozszerzające oskrzela i sterydy wziewne. 

Niektórzy naukowcy uważają również, że leczenie zapalenia płuc może wspomóc terapia medyczną marihuaną. 

Jak konopie wpływają na płuca?

Konopie wpływają na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (ECS), którego zadaniem jest utrzymywanie wewnętrznej równowagi (tzw. homeostazy), a także udział w większości procesów i reakcji, takich jak np. apetyt, ból, funkcje rozrodcze, metabolizm i sen.

Układ ECS składa się z trzech elementów:

• endokannabinoidów,
• enzymów metabolicznych,
• receptorów kannabinoidowych. 

Zawarte w konopiach kannabinoidy, dzięki podobnej budowie do wewnętrznie wytwarzanych endokannabinoidów, posiadają zdolność wpływania na receptory kannabinoidowe CB1 i CB2, modulując ich działanie, co wywołuje różnego rodzaju efekty zdrowotne. 

W przypadku zapalenia płuc, konopie mogą pomóc m.in. w łagodzeniu bólu klatki piersiowej, zmniejszeniu zmęczenia i poprawie apetytu.

Medyczna marihuana w leczeniu zapalenia płuc

Medyczna marihuana wykazuje szereg właściwości leczniczych, które z powodzeniem stosuje się w łagodzeniu różnego rodzaju dolegliwości związanych z takimi chorobami jak m.in. borelioza, fibromialgia, padaczka, reumatoidalne zapalenie stawów, czy zaburzenia lękowe. 

Okazuje się, że jej stosowanie może również pomóc w przypadku zapalenia płuc. Jak to możliwe?

Używanie marihuany medycznej w zapaleniu płuc – badania

Badania przeprowadzone wśród palaczy marihuany rekreacyjnej i palaczy tytoniu nie pozostawiają złudzeń, że tego rodzaju używki niekorzystnie wpływają na funkcjonowanie układu oddechowego, przyczyniając się do wielu chorób. Mogą również zwiększać ryzyko raka płuc, szczególnie palenie papierosów, co zostało udowodnione przez naukowców już wiele lat temu.

Amerykańskie Stowarzyszenie Płuc ostrzega przed paleniem konopi indyjskich, argumentując swoje zdanie tym, że podczas palenia marihuany uwalniane są toksyny, substancje drażniące i substancje rakotwórcze, podobne do tych wydzielanych podczas palenia tytoniu. Chociaż wykazano, że osoby palące marihuanę są w grupie mniejszego ryzyka niż palacze tytoniu i osoby niepalące, ponieważ dym z marihuany nie jest tak rakotwórczy, jak dym tytoniowy, to i tak warto się go wystrzegać. 

Palacze marihuany są również bardziej narażeni na przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz inne choroby układu oddechowego, ponieważ osoba z obniżoną odpornością jest bardziej podatna na infekcje płuc. 

Podobne informacje można przeczytać w raporcie z badań nad konopiami indyjskimi, z którego wynika, że płuca palaczy konopi są bardziej podatne na choroby i uszkodzenia, co wiąże się z częstszą liczbą wizyt w szpitalu z powodu problemów z układem oddechowym w porównaniu do osób niepalących.

Jednak niewiele wiadomo na temat potencjalnego wpływu marihuany stosowanej poprzez waporyzację lub inne metody niż palenie na zdrowie płuc. Co więcej, Amerykańskie Stowarzyszenie Płuc zachęca naukowców do kontynuowania badań nad skutkami zdrowotnymi używania marihuany w celach medycznych, która jest produktem wolnym od jakichkolwiek zanieczyszczeń, a jej profil kannabinoidowy jest dobierany do każdego pacjenta indywidualnie, co może przynieść nowe dowody w tej sprawie.

Z drugiej strony istnieją badania, w tym raport przedstawiony na konferencji CHEST 2020, z którego wynika, że u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) zażywających konopie indyjskie zaobserwowano zmniejszenie ryzyka śmierci w szpitalu o 37,6%. Ponadto, u tych samych pacjentów zmniejszyło się ryzyko zachorowania na zapalenie płuc o 11,8%.

W innym, niedawnym opublikowanym badaniu oceniano związek między wystąpieniem zapalenia płuc u mężczyzn zakażonych ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) a używaniem marihuany. Wyniki były podobne do powyższych, ponieważ palenie konopi indyjskich nie zwiększało ryzyka zapalenia płuc w grupie kontrolnej obejmującej uczestników niezakażonych wirusem HIV, a u pacjentów zakażonych wirusem HIV zaobserwowano niewielki wzrost ryzyka zapalenia płuc, co według badaczy miało związek z upośledzeniem układu odpornościowego.

Należy również zdawać sobie sprawę, że większość badań związanych jest z paleniem marihuany, a susz konopi medycznych może być spożywany nie tylko poprzez palenie, czy waporyzację, ale również doustnie w formie kapsułek, co z pewnością zmniejszy ryzyko zachorowania na jedną z chorób układ oddechowego. 

Medyczna marihuana – jakie objawy zapalenia płuc może złagodzić?

Ból w klatce piersiowej i mięśniach

Marihuana medyczna znana jest ze swojego działania przeciwbólowego, który świetnie sprawdza się na ból różnego pochodzenia, a także ból oporny na leczenie farmakologiczne. Zatem terapia medyczną marihuaną może zmniejszyć odczuwanie bólu klatki piersiowej podczas oddychania lub kaszlu u pacjentów z zapaleniem płuc.

Marihuana medyczna może również pomóc w przypadku bólu mięśni, który jest jednym z objawów zapalenia płuc. Poprzez swoje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i zmniejszające napięcie mięśni, może złagodzić te dolegliwości i poprawić komfort chorego. 

Utrata apetytu

W przebiegu chorób płuc często obserwuje się zmniejszenie apetytu. Na szczęście i w tym przypadku może pomóc medyczna marihuana, która pobudza apetyt i sprawia, że jedzenie staje się bardziej atrakcyjne. Jest to pomocne również z tego względu, że zwiększenie spożycia kalorii pomaga dostarczyć niezbędne składniki odżywcze w procesie rekonwalescencji organizmu. 

Zmęczenie

Konopie indyjskie z wyższym poziomem THC mogą wykazywać działanie stymulujące, które może pomóc pacjentom w zwiększonym osłabieniu i zmęczeniu spowodowanym przez zapalenie płuc.

Jest to związane z działaniem układu endokannabinoidowego, który odgrywa znaczącą rolę w regulacji poziomu energii i nastroju, co sprawia, że jego stymulacja za pomocą medycznej marihuany może podnieść poziom energii i poprawić ogólne samopoczucie. 

Medyczna marihuana a zapalenie płuc – podsumowanie

Nie da się ukryć, że palenie marihuany wpływa na układ oddechowy. Jednak istnieją dowody zarówno na to, że konopie negatywnie oddziałują na płuca, jak i te, że ich stosowanie może pomóc w zmniejszaniu dolegliwości związanych z chorobą.

Większość badań przeprowadzana jest na osobach palących marihuanę, a przecież można ją również przyjmować doustnie, co ominie układ oddechowy i z pewnością zmniejszy ryzyko wystąpienia choroby, czy nasilenia objawów. 

Dlatego, jeśli chcesz wspomóc leczenie zapalenia płuc konopiami, to skontaktuj się z lekarzem zajmującym się terapią medyczną marihuaną, który oceni skuteczność i ryzyko zastosowania tego rodzaju leczenia w Twoim przypadku.