Medyczna marihuana a toczeń. Jak konopie wpływają na leczenie chorób autoimmunologicznych?

Toczeń to jedna z chorób autoimmunologicznych, w których organizm zaczyna atakować i niszczyć swoje własne komórki. Z powodu niejednoznacznych objawów przypominających symptomy innych chorób, jest trudny do zdiagnozowania i leczenia.

Czy stosując medyczną marihuanę można złagodzić objawy tocznia? Sprawdź, co na ten temat mówią badania.  

Przyczyny tocznia

Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) to choroba autoimmunologiczna związana z tworzeniem się przewlekłego stanu zapalnego najczęściej na skórze, w stawach i nerkach. W jego rozwoju układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki i tkanki, prowadząc do ich uszkodzenia.

Główna przyczyna tocznia nie została jak dotąd poznana. Jednak uważa się, że choroba pojawia się u osób predysponowanych genetycznie, które dodatkowo są narażone na czynniki środowiskowe, takie jak:

• światło słoneczne,
• infekcje wirusowe (np. retrowirusy, wirus Epsteina-Barr), 
• stosowanie niektórych leków (np. na nadciśnienie, padaczkę),
• zanieczyszczenia.

W wyniku długotrwałej ekspozycji na jeden lub kilka czynników środowiskowych dochodzi do powstania przeciwciał, które zaczynają kumulować się w wybranym narządzie i stopniowo prowadzą do jego zniszczenia.

W przypadku tocznia polekowego, który powstaje podczas przyjmowania niektórych leków, choroba zazwyczaj przebiega łagodnie i nie atakuje organów wewnętrznych. Po odstawieniu leków, toczeń najczęściej ustępuje. 

Toczeń noworodkowy

Toczeń noworodkowy powstaje w czasie ciąży w wyniku przechodzenia przez łożysko do płodu przeciwciał anty-Ro lub anty-La. W efekcie dziecko rodzi się z objawami tocznia, takimi jak m.in. zmiany skórne, żółtaczka, zmniejszona liczba płytek krwi, a w niektórych przypadkach nawet wrodzony blok serca. 

Objawy tocznia

W zależności od zajęcia narządów i stopnia ich uszkodzenia, toczeń rumieniowaty układowy może powodować inne objawy i mieć różne nasilenie. Co więcej, często trudno go zdiagnozować, ponieważ występujące dolegliwości mogą być kojarzone z innymi chorobami, takimi jak np. reumatoidalne zapalenie stawów. 

Do objawów ogólnych tocznia zalicza się:

• ogólne zmęczenie,
• osłabienie organizmu,
• brak apetytu, 
• gorączkę, 
• suchość oczu,
• bóle głowy,
• zmniejszenie masy ciała,
• owrzodzenia jamy ustnej,
• wypadanie włosów.

Charakterystycznym objawem dla tocznia rumieniowatego układowego jest również zajęcie stawów, najczęściej nadgarstków, dłoni, kolanowych i stawów stóp, którym towarzyszy ból oraz obrzęk wędrujący z jednego stawu do kolejnego. W niektórych przypadkach pojawia się również wysięk, a nawet deformacja stawów.  

Równie często pojawia się ból mięśni, który podobnie jak w przypadku stawów, wędruje z jednego mięśnia na inny i może zmieniać nasilenie. U części pacjentów dochodzi także do zaniku mięśni, co znacznie osłabia sprawność fizyczną i niekorzystnie wpływa na codzienne funkcjonowanie. 

Kolejnym objawem tocznia, który występuje u połowy pacjentów w okresie zaostrzenia choroby jest czerwona wysypka na twarzy w kształcie skrzydeł motyla. Zazwyczaj obejmuje ona czoło, okolice oczu, szyję i dekolt. Kiedy aktywność choroby zmniejsza się, najczęściej samoistnie znika. 

Leczenie tocznia

Leczenie tocznia rumieniowatego układowego polega głównie na zmniejszaniu objawów i ochronie układu odpornościowego, co ma zapobiec przed atakowaniem własnych tkanek i uszkodzeniem kolejnych narządów. W tym celu stosuje się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki immunosupresyjne, leki cytotoksyczne, leki przeciwmalaryczne i kortykosteroidy. 

Lekarz po zapoznaniu się ze stanem pacjenta, w tym z występującymi objawami i ich nasileniem, dobiera odpowiednie połączenie kilku różnych leków, które pomagają zapanować nad chorobą. 

Niestety leczenie tocznia nie jest łatwe, a zdiagnozowanie choroby i dobranie właściwego leczenia może zająć nawet kilka lat.

Jak konopie wpływają na toczeń rumieniowaty układowy?

Konopie indyjskie oddziałują na organizm poprzez regulację układu endokannabinoidowego (ECS), którego zadaniem jest utrzymanie równowagi zwanej homeostazą oraz udział w większości procesów i funkcji zachodzących w ciele człowieka, takich jak m.in. odporność, metabolizm, sen, odczuwanie bólu i apetyt. 

Układ endokannabinoidowy składa się z endokannabinoidów wytwarzanych wewnątrz organizmu, enzymów metabolicznych oraz receptorów kannabinoidowych CB1 i CB2, które rozmieszczone są po całym ciele. Znajdują się one m.in. w układzie odpornościowym, stawach, mięśniach i przewodzie pokarmowym.  

Receptory kannabinoidowe posiadają zdolność wchodzenia w interakcje z fitokannabinoidami THC i CBD znajdującymi się w konopiach indyjskich, dzięki czemu mogą powodować efekty zdrowotne, takie jak np. działanie przeciwzapalne czy działanie przeciwbólowe. 

Rola układu endokannabinoidowego w chorobach autoimmunologicznych

W jednym z badań przeprowadzonych w 2009 roku wykazano, że u osób z chorobami autoimmunologicznymi (np. stwardnieniem rozsianym) występuje wyższy poziom jednego z endokannabinoidów – anandamidu, w porównaniu do osób zdrowych. 

Podwyższony poziom endokannabinoidów zaobserwowano również w jednym z badań u osób z zapaleniem stawów. Naukowcy zbadali, że w płynie maziowym stawów tych pacjentów następowało zwiększenie poziomu zarówno anandamidu, jak i drugiego z endokannabinoidów – 2-AG. 

Te badania mogą sugerować, że stosowanie konopi przynosi korzyści w leczeniu chorób autoimmunologicznych. 

Medyczna marihuana w leczeniu tocznia

Medyczna marihuana wykazuje szereg zastosowań zdrowotnych, które mogą być wykorzystane w leczeniu różnych chorób, takich jak m.in.: choroby układu krążenia, atopowe zapalenie skóry czy stwardnienie rozsiane. Jej właściwości stosowane są również w leczeniu zaburzeń psychicznych np. objawach zespołu stresu pourazowego, depresji i stanów lękowych. 

Okazuje się, że dzięki właściwościom przeciwzapalnym, zmniejszającym ból i regulującym układ odpornościowy, medyczna marihuana może być wykorzystywana w przypadku tocznia rumieniowatego układowego. 

Badania

Naukowcy wykazali, że układ endokannabinoidowy, a dokładnie endokannabinoidy, odgrywają istotną rolę w regulowaniu funkcji odpornościowych, m.in. aktywując komórki odpornościowe i ułatwiając migrację komórek zapalnych. Jest to niezwykle istotne w zmniejszaniu nadreaktywnego układu odpornościowego i stanów zapalnych, które stanowią główną przyczynę tocznia. 

Niestety jak dotąd nie przeprowadzono zbyt wielu badań dotyczących stosowania medycznej marihuany w toczniu rumieniowatym układowym, a te które istnieją potwierdzają zależność między przyjmowaniem konopi a regulacją układu endokannabinoidowego, co może przynieść korzyści w leczeniu tej choroby. 

Jedno z dużych badań przeprowadzonych na pacjentach cierpiących z powodu tocznia i osobach zdrowych, potwierdziło wcześniejsze wyniki analiz medycznych, w których obserwowano podwyższenie poziomów endokannabinoidów w przypadku przewlekłego stanu zapalnego.

U osób z toczniem obserwowano wysoki poziom 2-AG, który jest endokannabinoidem wiążącym się z receptorami CB2 znajdującymi się przede wszystkim w układzie odpornościowym. 

Ponadto wykazano, że im wyższy poziom 2-AG, tym niższa jest aktywność choroby, co może sugerować, że układ endokannabinoidowy korzystnie wpływa na toczeń, zmniejszając objawy i tłumiąc chorobę.   

To sprawia, że leczenie medyczną marihuaną może zredukować stan zapalny i wspomagać układ odpornościowy, co przyczyni się do złagodzenia objawów związanych z toczniem i przyspieszy remisję choroby. 

Medyczna marihuana a toczeń – podsumowanie

Jak dotąd nie ma zbyt wielu badań dotyczących zastosowania terapii medyczną marihuaną w leczeniu tocznia. Jednak z dostępnych informacji wynika, że zastosowanie konopi medycznych może zmniejszyć stany zapalne i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, co przyczyni się do redukcji dolegliwości i remisji choroby. 

Jednak potrzeba dalszych badań, które potwierdzą jak właściwości kannabinoidów oddziałują na toczeń rumieniowaty układowy i które z odmian konopi sprawdzają się najlepiej w leczeniu tej przewlekłej choroby.