Medyczna marihuana a ból brzucha

Ból brzucha może mieć różne przyczyny i pojawiać się jako główny objaw choroby lub jedna z kilku dolegliwości. Chociaż nie musi oznaczać problemów ze zdrowiem, to jego ostry lub przewlekły przebieg może sugerować o rozwoju choroby, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne dolegliwości. Czy medyczna marihuana może zmniejszyć ból brzucha i poprawić ogólne samopoczucie? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak konopie wpływają na ból i co na ten temat mówią badania.  

Czym jest ból brzucha i jakie są jego przyczyny?

Ból brzucha to dolegliwość, która może być sygnałem rozwijającej się choroby lub nieprawidłowości w obrębie układu moczowo-płciowego bądź narządów wewnątrzotrzewnowych, takich jak np. wątroba, śledziona, żołądek, jelito czcze, jelito kręte, okrężnica poprzeczna i górna część odbytnicy. 

Może być również niegroźny dla zdrowia i wynikać z naturalnych procesów biologicznych, jak menstruacja, początek ciąży (zagnieżdżanie się zarodka), czy być oznaką zbierających się gazów w jelitach. U niektórych osób występowanie bólu brzucha zdarza się także po intensywnym treningu. 

Czasami ból brzucha może mieć podłoże psychogenne, czyli takie, w którym bólu nie da się wyjaśnić żadną chorobą w przewodzie pokarmowym ani procesami fizjologicznymi. Ten rodzaj bólu brzucha wynika z zaburzeń natury psychicznej i praktycznie nie reaguje na leki przeciwbólowe. 

Choroby objawiające się bólem brzucha

Istnieje wiele chorób, których objawem jest ból brzucha. Do najczęstszych zalicza się choroby zapalne i te przebiegające z owrzodzeniem błony śluzowej w układzie pokarmowym. Rzadziej ból brzucha pojawia się w wyniku rozwoju chorób neurologicznych,  chorób metabolicznych czy niedokrwienia narządów jamy brzusznej. 

Najczęstsze choroby, którym towarzyszy ból brzucha to m.in.:

• zespół jelita drażliwego (IBS),
• ostre zapalenie żołądka i jelit,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• zapalenie uchyłków jelita grubego,
• wrzody żołądka,
• wrzody dwunastnicy,
• choroba refluksowa z nadżerkami/owrzodzeniami przełyku,
• niedrożność jelita cienkiego,
• nowotwory jelita grubego,
• zrosty pooperacyjne,
• zwężenia w przebiegu nieswoistych zapalnych chorób jelit,
• zator naczyń trzewnych,
• miażdżyca naczyń trzewnych.

Ból brzucha – diagnostyka

W celu zdiagnozowania przyczyny bólu brzucha istotne jest określenie jego lokalizacji, czasu trwania bólu, nasilenia i czynników, które wpływają na złagodzenie lub zaostrzenie dolegliwości. 

Lokalizacja bólu brzucha

Informacja o tym, gdzie zlokalizowany jest ból, może ułatwić postawienie diagnozy. Zwykle przyjmuje się podział brzucha na 4 obszary (tzw. kwadranty) – górny, dolny, prawy i lewy. Linie podziału między częściami przebiegają przez pępek, wzdłuż i poprzek. 

Na przykład, ból występujący w prawym dole biodrowym może oznaczać zapalenie wyrostka, a z lewej strony brzucha zapalenie uchyłków. Jednak w wielu przypadkach ból może obejmować cały brzuch, co określa się jako ból rozlany. 

Czas trwania bólu brzucha

Ból dzieli się na ostry lub przewlekły. Ostry ból może pojawić się w przebiegu zatkania przewodu pęcherzykowego czy żółciowego kamieniem, kolki nerkowej i jelitowej. Jego intensywność może się stopniowo nasilać od umiarkowanego do silnego. 

Ból ostry nie musi powodować zagrożenia życia, ale zdarza się, że może być wynikiem nagłego zamknięcia światła odcinka przewodu pokarmowego, jego uszkodzenia lub ostrego niedokrwienia narządów jamy brzusznej, co jest niebezpieczne dla zdrowia pacjenta. 

Natomiast ból przewlekły jest zwykle mniej intensywny, ale przebiega przez wiele dni lub tygodni. Może mieć charakter stały lub nawrotowy, co zdarza się np. przy wrzodach dwunastnicy, które występują sezonowo, wiosną i jesienią.

Czynniki łagodzące i zaostrzające ból brzucha

Czynnikiem łagodzącym ból brzucha może być np. odejście gazów czy oddanie stolca, co obserwuje się w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego, zapaleniach i upośledzonej drożności jelit. Ból brzucha może również zmniejszać się po przyjęciu posiłku, co jest charakterystycze dla wrzodów żołądka, w których pokarm neutralizuje działanie kwasu solnego. 

Jeśli ból nasila się po posiłku, to może być oznaką chorób dróg żółciowych lub trzustki. Natomiast zwiększenie się bólu po godzinie od posiłku jest najczęściej związane z wrzodami dwunastnicy lub uszkodzeniem końcowego odcinka przełyku. 

Leczenie bólu brzucha

Leczenie bólu brzucha dobiera się do jego przyczyny. Jednak w większości przypadków pomocne okazują się leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i rozkurczowym. Istotna jest również odpowiednia dieta, nawodnienie i niektóre z ziół (np. mięta, rumianek).

W ciężkich chorobach lub perforacjach przewodu pokarmowego, niezbędne jest leczenie chirurgiczne. 

Zespół jelita drażliwego – przykład leczenia IBS 

Zespół jelita drażliwego to choroba związana z zaburzeniami pracy jelit, które powodują różnego rodzaju nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu. W jej przebiegu dochodzi do nawracającego bólu brzucha oraz naprzemiennie występujących biegunek i zaparć. Innymi charakterystycznymi objawami choroby są wzdęcia, uczucie niepełnego wypróżnienia, nagła konieczność wypróżnienia się i zmiana uformowania stolca. 

Leczenie zespołu jelita drażliwego jest zależne od jego postaci. W przypadku zaparć, w IBS wykorzystuje się leki regulujące motorykę jelit i łagodzące wzdęcia. Często również stosuje się leki rozkurczowe i probiotyki, które korzystnie wpływają na zaburzenia mikrobioty jelitowej, mogącej powodować rozwój objawów choroby.

W zespole jelita drażliwego istotne znaczenie ma odpowiednia dieta i wykluczenie pokarmów powodujących zaostrzenie objawów. Często zaleca się pacjentom dietę FODMAP eliminującą fermentujące węglowodany, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłonąć w jelicie cienkim. 

Korzystny wpływ na bóle brzucha różnego pochodzenia ma także terapia medyczną marihuaną. 

Jak konopie wpływają na ból brzucha?

Roślina konopi zawiera wiele substancji, takich jak kannabinoidy, terpeny i flawonoidy, które wykazują właściwości lecznicze. Jednak to kannabinoidy występują w największym stężeniu i to one odpowiadają za główne działanie zdrowotne medycznej marihuany. 

Na uwagę zasługują szczególnie dwa kannabinoidy – THC i CBD, posiadające zdolność łączenia się z układem endokannabinoidowym, którego elementy rozsiane są po całym organizmie, m.in. znajdują się w układzie pokarmowym.

Układ ten odpowiada za utrzymywanie równowagi organizmu i regulację większości procesów oraz funkcji, takich jak apetyt, metabolizm, rozrodczość, koncentracja, odporność, sen czy odczuwanie bólu różnego rodzaju, jak bóle głowy i bóle brzucha. 

To sprawia, że układ endokannabinoidowy odgrywa ogromne znaczenie w zmniejszaniu bólu brzucha.  

Medyczna marihuana w leczeniu bólu brzucha

Marihuana lecznicza posiada szereg zastosowań terapeutycznych, które wykorzystuje się w terapii różnego rodzaju chorób i dolegliwości. Ma udowodnione działanie przeciwlękowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także korzystnie wpływające na samopoczucie. 

W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej doniesień o pozytywnym wpływie medycznej marihuany na choroby układu pokarmowego, w tym np. na zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. 

Medyczna marihuana wpływa m.in. na regulację perystaltyki jelit, zmniejszenie stanu zapalnego i skurczy brzucha, co przekłada się na uśmierzenie bólu. 

Marihuana a ból brzucha – badania

W jednym z badań przeprowadzonych na ponad 290 osobach zmagających się z nieswoistym zapaleniem jelit sprawdzano, jakie korzyści przynosi stosowanie leczniczej marihuany. 

Badani zostali podzieleni na grupę aktywnie używającą konopie indyjskie, osoby stosujące marihuanę sporadycznie oraz tych, którzy nigdy nie zetknęli się z tego rodzaju substancją. Jakie były wyniki tego badania?

Osoby stosujące medyczną marihuanę regularnie lub sporadycznie, zgłaszały zmniejszenie objawów choroby, takich jak ból brzucha, nudności i wymioty. To spowodowało, że osoby nie używające nigdy konopi wyraziły zainteresowanie tego rodzaju terapią. 

W innym badaniu opublikowanym w PLoS One w 2021 roku, naukowcy odkryli, że pacjenci z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, którzy palili marihuanę codziennie przez 8 tygodni i przyjmowali leki na tę chorobę, doświadczyli większej poprawy objawów i jakości życia w porównaniu do osób stosujących placebo. 

Warto również wspomnieć o badaniu związanym z zespołem jelita drażliwego, w którym 

dowiedziono, że osoby chorujące na IBS mogą odnieść korzyści ze stosowania konopi poprzez zmniejszenie pasażu jelitowego, redukcję skurczów i bólu brzucha. 

Ponadto u tych pacjentów zmniejszyły się stany lękowe, depresyjne i zaburzenia snu, co znacząco wpłynęło na samopoczucie i poprawę ich jakości życia. Istotne były również działania niepożądane, a w zasadzie ich brak w porównaniu do tradycyjnej farmakoterapii.  

Podsumowanie

Marihuana lecznicza może być skuteczna w zmniejszaniu objawów chorób układu pokarmowego i układu moczowo-płciowego, którym towarzyszy ból brzucha. Zawarte w niej kannabinoidy poprzez łączenie się z układem endokannabinoidowym, skutecznie zmniejszają ból brzucha, skurcze, a także korzystnie wpływają na perystaltykę jelit, regulując wypróżnienia.

Zastosowanie medycznej marihuany łagodzi również stany lękowe i depresję, co poprawia samopoczucie i zwiększa jakość życia pacjentów. Co więcej, w porównaniu do tradycyjnych metod leczenia, nie wywołuje tak silnych działań niepożądanych, a wręcz zmniejsza te wywołane przez farmakoterapię.