Nikotyna – właściwości, działanie, szkodliwość. Jak nikotyna wpływa na organizm i jakie są skutki palenia papierosów
Palenie tytoniu wykazuje ogromny wpływ na organizm. Przyspiesza starzenie się skóry, niszczy zęby i zwiększa ciśnienie krwi, przyczyniając się do chorób układu krążenia. Jednak to nie wszystkie schorzenia, które może powodować.
Sprawdź, jakie działanie wykazuje nikotyna i w jaki sposób wpływa na zdrowie.
Nikotyna – właściwości
Nikotyna należy do neurotoksyn, czyli substancji, których wysokie dawki zaburzają funkcjonowanie organizmu i prowadzą do śmierci. Naturalnie występuje w liściach tytoniu, które są uprawiane i stosowane do produkcji papierosów oraz innych wyrobów tytoniowych.
Jeden papieros zawiera około 1 grama liści tytoniu, z czego 2% stanowi nikotyna. Największe stężenie tej toksycznej substancji występuje podczas gaszenia papierosa, utrzymując się przez kolejne 10 minut. Po około 2 godzinach nikotyna zostaje usunięta z organizmu.
Warto wiedzieć, że toksyczne właściwości nikotyny spowodowały, że jest ona składnikiem wielu środków owadobójczych stosowanych w rolnictwie.
Palenie papierosów a zdrowie
Nikotyna działa podobnie do substancji psychoaktywnych. Oddziałując na receptory znajdujące się w mózgu, może zarówno pobudzać, jak i uspokajać układ nerwowy oraz cały organizm.
Nikotyna zwiększa również wydajność mózgu i usprawnia procesy myślenia. Chociaż takie działanie nikotyny wydaje się korzystne, to jednak jej właściwości uzależniające i dym papierosowy, który dostaje się do organizmu, powodują, że jest ona niebezpieczną i szkodliwą substancją dla zdrowia.
Substancje smoliste zawarte w dymie papierosowym
Dym papierosowy zawiera nie tylko nikotynę, ale również ponad 3000 innych substancji szkodliwych, z czego około 40 ma działanie rakotwórcze.
Do związków kancerogennych zalicza się:
- aminy aromatyczne,
- katechole,
- metale ciężkie,
- nitrozoaminy,
- pochodne fenolu,
- substancje z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (np. benzopiren).
Skutki palenia tytoniu
Palenie papierosów wykazuje negatywny wpływ na cały organizm człowieka. Działanie nikotyny może zwiększyć ryzyko zachorowania na:
- choroby układu oddechowego,
- choroby układu pokarmowego,
- choroby układu krążenia,
- choroby zębów,
- nowotwory płuc, przełyku i krtani,
- zaburzenia hormonalne u mężczyzn,
- zaburzenia płodności,
- zaburzenia psychiczne (np. depresja).
Niekorzystny wpływ palenia papierosów obserwuje się również u kobiet w ciąży i dzieci palaczy. Palenie zwiększa prawdopodobieństwo przedwczesnego urodzenia dziecka, a nawet jego zgonu. Co więcej, śmierć łóżeczkowa dziecka jest silnie powiązana z paleniem papierosów przez matkę.
Jak nikotyna wpływa na organizm – podsumowanie
Nikotyna to szkodliwa substancja, której stosowanie może przyczynić się do powstania wielu chorób, takich jak choroby układu oddechowego czy nowotwory. Z paleniem tytoniu związane jest również większe ryzyko śmierci.
Nikotyna wykazuje działanie uzależniające, dlatego tak trudno jest rzucić palenie papierosów. Jednak warto podjąć wysiłek i skorzystać z wielu dostępnych metod leczenia tego nałogu. Na początku mogą być pomocne gumy nikotynowe lub spray do nosa z nikotyną. Lecz tylko trwałe zaprzestanie stosowania produktów zawierających tę szkodliwą substancję pozwoli na dobre wyjść z nałogu.
Źródła:
- Benjamin EJ, Muntner P, Alonso A, et al. Heart Disease and Stroke Statistics-2019 Update: A Report From the American Heart Association. Circulation 2019; 139:e56.
- How smoking affects, „nvisioncenters.com” [online], https://www.nvisioncenters.com/education/smoking-and-vision/, [dostęp:] 18.11.2021,
- Potemski P. Rak płuca. w: Antczak, A. Wielka Interna. Medical Tribune Polska 2012.
