Terapia schematów i jej skuteczność. Czym jest terapia schematów i kiedy warto z niej skorzystać

Terapia schematów to nowoczesna forma terapii, której skuteczność została potwierdzona licznymi badaniami naukowymi. Stworzono ją głównie z myślą o zaburzeniach osobowości, jednak ten rodzaj psychoterapii sprawdza się również w innych problemach emocjonalnych.

Sprawdź, na czym polega terapia schematów i kiedy warto z niej skorzystać.

Czym jest terapia schematów?

Terapia schematów (terapia schematu) to rodzaj psychoterapii wykorzystywany w leczeniu pacjentów z zaburzeniami osobowości, traumami i nawracającymi problemami emocjonalnymi, takimi jak depresja czy zaburzenia odżywiania. 

Opiera się na 18 schematach, które nazwał i opisał twórca terapii schematów Jeffrey Young. 

Schematy są najczęściej kształtowane w dzieciństwie w relacjach z bliskimi osobami, głównie rodzicami, dziadkami i rodzeństwem. Wszystkie doświadczenia w relacjach tworzą schematy. 

Jeżeli nasze podstawowe potrzeby emocjonalne nie zostały zaspokojone przez opiekunów, to posiadamy schematy, które odzwierciedlają relacje z dzieciństwa. Dzięki terapii identyfikuje się nieprawidłowe schematy i zmienia się je na bardziej adaptacyjne, jednocześnie ucząc się, jak sobie radzić z różnymi sytuacjami w inny sposób, niż ten dotychczasowy, wynikający z dziecięcych schematów. 

Terapia schematów jako rozszerzenie terapii poznawczo-behawioralnej

Terapia schematów łączy w sobie nurty kilku psychoterapii m.in. poznawczo-behawioralnej, Gestalt, psychodynamicznej oraz psychologii rozwojowej. Została stworzona w celu wyleczenia pacjentów cierpiących na zaburzenia osobowości, u których terapia poznawczo-behawioralna nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. 

W związku z tym, mówi się, że terapia schematów stanowi rozszerzenie terapii CBT, jednak trwa dłużej, a podczas terapii terapeuta często wraca do dzieciństwa pacjenta. Ponadto poza technikami poznawczo-behawioralnymi, terapia schematów skupia się również na technikach wywołujących emocje i technikach wyobrażeniowych. 

Kiedy warto skorzystać z terapii schematów?

Terapia schematów może pomóc w leczeniu:

• zaburzeń odżywiania,
• przewlekłej depresji, 
• traum i urazów z dzieciństwa,
• uzależnienia od substancji psychoaktywnych,
• w sytuacji powtarzania się stale tych samych problemów,
• w trudnościach z nawiązaniem i utrzymaniem relacji np. z rodziną, partnerem.

Z tego rodzaju psychoterapii warto skorzystać również w przypadku zaburzonej samooceny oraz kiedy poczucie własnej wartości zależne jest od reakcji innych osób. Niektórzy pacjenci zgłaszają się również w przypadku nadmiernej koncentracji na negatywnych aspektach życia lub skupieniu na pragnieniach i uczuciach innych osób, co odbywa się kosztem własnych potrzeb.

Rozpoznanie i praca z trybami schematów, pozwala zmienić dotychczasowe wzorce myślenia i uczy, jak radzić sobie z podobnymi sytuacjami w przyszłości.

Wykorzystanie terapii schematu w leczeniu zaburzeń osobowości

Terapię schematów stworzono z myślą o leczeniu pacjentów z zaburzeniami osobowości typu borderline. 

Osobowość borderline określa grupę cech z pogranicza zaburzeń psychotycznych i nerwicowych. W przypadku tego rodzaju osobowości dominuje zmienność nastrojów, stany lękowe oraz zachwiania równowagi psychicznej. Ponadto ciągła zmienność emocjonalna powoduje chroniczne zmęczenie i uczucie pustki. 

Skuteczność terapii schematów w leczeniu zaburzeń osobowości, została udowodniona naukowo. 

Skuteczność terapii schematów

Terapia schematów to dość nowy nurt terapeutyczny. Jednak dzięki licznym badaniom i udowodnionemu działaniu, szybko zyskuje na popularności. 

Zastosowanie technik poznawczo-behawioralnych i emocjonalnych, pozwala rozpoznać wczesne nieadaptacyjne schematy, takie jak izolacja społeczna, podatność na zranienie,  zachorowanie, nadmierne wymagania czy bezwzględna surowość. Następnie zmienia się te założenia na lepsze, czyli takie, które umożliwią normalne funkcjonowanie. 

Dzięki terapii następuje zmniejszenie objawów zaburzeń oraz długotrwała poprawa, ponieważ pacjent posiada wiedzę, jak radzić sobie z różnymi sytuacjami. 

Terapia schematów – podsumowanie

Terapia schematów należy do nurtów terapeutycznych, które pomagają pacjentom zmienić wewnętrzne stany (tzw. tryby schematów) i związane z nimi emocje, myśli i zachowania, które zostały utrwalone w dzieciństwie. Ma udowodnione naukowo działanie i przynosi pozytywne rezultaty. Terapię schematu z powodzeniem stosuje się w różnego rodzaju zaburzeniach i trudnościach emocjonalnych.